Türk Hukuk Atıf Sistemi İçin Bir Rehber - tuhasrehber.com

Geçtiğimiz yıllarda Kemal Gözler hoca hukuk akademisindeki atıf karmaşasına ve mevcut kullanılan sistemlerin alan ile uyumsuzluklarına son vermek umuduyla elini taşın altına koydu ve kapsamlı bir sistem hazırladı: TÜHAS. Konuya ilişkin üç farklı kitap yayımladı. Kitaplar, bir atıf sistemi tanıtmanın ötesinde akademik yazım ve alıntı usullerine ilişkin önemli detayları barındıran eşine az rastlanır çalışmalar. Lisansüstü öğrencilere seminer derslerinde evvela en azından son yayımlanan kitabın ilk kısmını okumalarını salık veriyorum ki bu ilk akademik çalışmalarında "kazara" intihal yapmasınlar. Çünkü Türk hukuk literatürü böyle bir kural kitabını okumadan, örneklerle öğrenmek bakımından tehlikeli bir habitat. Hocanın çalışması sadece bu bakımdan dahi çok kıymetli.

Fakat çalışmaların esas maksadı bize bir atıf sistemini tanıtmak: Türk Hukuk Atıf Sistemi. Şekli koşullara haddinden fazla önem veren bir akademi olarak maalesef bu atıf sistemi meselesinde bir yeknesaklık sağlayabilmiş değiliz. Almanlarda olduğu gibi kendimize özgü bir hukuk atıf sistemimiz yok, daha çok farklı hukuk sistemlerine ya da doğa bilimlerine özgü stilleri kullanmaya, kendimize uyarlamaya çalışıyoruz. Bu da maalesef akademik metinlerin hem yazarını hem okuyucusunu hem de yayıncısını anlamsız şekilde yoruyor. Bu vakte kadar çoktan bir araya gelmeli ve kendimize özgü bir sistem geliştirmeliydik. Neyse ki Kemal Gözler hoca bu yükü üstlendi ve bu sistem için temel kabul edilebilecek önemli bir girişimde bulundu.

Böyle meselelerde ne kadar büyük bir ihtiyaca yönelik hazırlanmış olursa olsun sistemin kabulü için geliştirilmesi, detaylıca anlatılması maalesef kafi gelmiyor. Kolayca anlaşılır ve kullanılabilir olması da gerekiyor. TÜHAS'ın bir süredir eksik olduğunu düşündüğüm yönü bu kolay kullanım rehberi idi. Ayrıca sık kullanılan atıf programlarına uygun formatta hazırlanmış dosyaları da mevcut değildi. Bu vesileyle hocanın çabasına ufak bir katkı da ben yapmak istedim ve TÜHAS'ın kolay kullanımına ve yaygınlaşmasına katkıda bulunmak için tuhasrehber.com internet sitesini hazırladım.

Sitede evvela akademik metinleri yazarken ihtiyacınız olacak birçok atıf örneği kategoriler halinde ve bir arama çubuğu ile birlikte sıralanmış durumda. Aşağıdaki ekran görüntüsünde gördüğünüz gibi Kitaplar, Makaleler, Yargı Kararları, Mevzuat, Diğer Kaynaklar ve Kısa Künyeler kategorileri altında toplam 82 farklı örnek var. Hocanın da yardımlarıyla bu kısımda klasik kitap, makale örneklerinden başlayarak en detaylı mahkeme kararı örneklerine kadar derledik.

Sitenin bir diğer bölümünde otomatik atıf oluşturma sekmesi var. Burada ilgili kitabın ISBN veya makalenin DOI numarasını vererek TÜHAS'a uygun şekilde atıf veya kaynakça biçiminde alabiliyorsunuz. Elbette makalelerin veya kitapların metadata bilgileri hatalı ya da eksik olduğunda otomatik oluşturulan sonuçlar da yanlış çıkabiliyor. Zaten sitedeki uyarıda da belirtildiği gibi, her durumda son bir kontrol yapmakta fayda var.

Dosyalar bölümünde Zotero, Mendeley ve Endnote için atıf stil dosyaları mevcut. Bunlar şu anda biraz "beta" aşamasında. Eğer hatalar görürseniz iletişim formundan veya benim mail adresimden iletebilirsiniz, hemen düzenler yeni versiyonunu yayınlarız. İlk geri bildirimlerden sonra Zotero Style Repository içine de yükleyeceğiz. Böylece direkt program içinden, siteden indirmenize gerek kalmadan TÜHAS stilini seçeceksiniz. Ama bu şekilde indirerek kullanmak da zor değil. Sık sorulan sorular bölümünde tarif ettik.

Malum herkes atıf programlarını kullanmıyor. Siteye ayrıca Chatgpt içinde hazırladığımız bir kaynakça botu da ekledik. Bu bot, herhangi bir atıf stiline göre hazırlanmış veya karmaşık kaynakçanızı yapıştırdığınızda bunu TÜHAS'a göre düzenlenmiş şekilde size geri verecek. Eksik bilgiler varsa bunları da koyu harflerle belirtecek. Elbette yine bir son kontrol şart ama yaptığım denemelerde gayet güzel çalıştı.

Esasında siteyi hazırlarken TÜHAS'ın kullanımı kolaylaştırmaktan öte bir maksadım da bu sistemin hocanın oluşturduğu temelden yola çıkarak kolektif bir çalışma neticesinde daha da gelişmesi. Bu sebeple bir de öneri bölümü hazırladım. Sizin form ile göndereceğiniz öneriler ışığında oylamalar açacağız, ziyaretçilerin oylamalarına göre atıf stilinde belki bazı değişiklikler belki bazı eklemeler belirleyip yeni baskılarda dikkate alması için hocaya sunacağız. Şahsen benim şimdiden eklemeyi düşündüğüm birçok değişiklik önerisi var, sizin önerileriniz de geldiğinde bu kısmı aktif hale getireceğim.

Umuyorum ki bu site ve hazırlanan atıf dosyaları, kitap, makale veya tez yazarken işlerinizi kolaylaştırır; aynı zamanda dergiler ve enstitüler nezdinde TÜHAS’ın daha kolay benimsenmesine katkı sağlar. Hangi atıf sisteminin kullanılacağına karar vermek ve hukuk disiplinine özgü eklemeleri düzenlemek, editörler için ciddi bir yük oluşturuyor. TÜHAS’ın bu yükü zamanla hepimizin üzerinden alacağına ve hukuk akademisinde ortak bir sistem oluşmasına katkı sağlayacağına inanıyorum.